เราคือเพื่อนกัน

พระราชดำรัส
ในพระราชพิธีออกมหาสมาคม รับการถวายพระพรชัยมงคล
ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม, ๕ ธันวาคม ๒๕๔๒

ข้าพเจ้ามีความปิติชื่นชมยินดียิ่ง ที่ได้เห็นท่านทั้งหลายจากทุกองค์กร และทุกสถาบันพร้อมเพรียงกันมาให้พรวันเกิด ขอขอบพระทัยและขอบใจ ในคำอวยพรอันเปี่ยมด้วยความหวังดีและไมตรีจิต ขอทุกท่านจงได้รับพรและไมตรีจิตของข้าพเจ้าเช่นเดียวกัน ความพร้อมเพรียงเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันที่ทุกคนทุกฝ่ายแสดงให้เห็น ให้ข้าพเจ้าระลึกถึงคุณธรรมข้อหนึ่ง ที่อุปถัมภ์และผูกพันคนไทยให้รวมกันเป็นเอกภาพ สามารถดำรงชาติบ้านเมืองให้มั่นคงเป็นอิสระยั่งยืนมาช้านาน

คุณธรรมในข้อนั้นคือ ไมตรี ความมีเมตตา ความดีให้กันและกัน คนที่มีไมตรีต่อกันจะคิดอะไรก็คิดแต่ในทางสร้างสรรค์ ที่เป็นประโยชน์เกื้อกูลกัน จะพูดอะไรก็ใช้เหตุผลเจรจากันด้วยความเข้าอกเข้าใจกัน จะทำอะไรก็ช่วยเหลือร่วมมือกันด้วยความมุ่งดีมุ่งเจริญต่อกัน ข้าพเจ้าจึงขอให้ท่านทั้งหลายได้พิจารณา ทบทวนให้ทราบตระหนักแก่ใจอีกครั้งหนึ่งว่าในกาย ในใจ ของคนไทยเรา ยังมีคุณธรรมในข้อนี้อยู่หนักแน่น พร้อมมูลเพียงใด จะได้มั่นใจว่า เราจะสามารถรักษาประเทศชาติ และความเป็นไทยของเรา ไว้ได้ยืนยาวตลอดไป

ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ที่ชาวไทยทุกหมู่เคารพบูชา จงอภิบาลรักษาทุกท่านให้มีความสุข ปราศจากมลทิน ทุกข์และภยันตราย มีกำลังกาย กำลังใจและกำลังปัญญา สามารถนำพาบ้านเมืองให้ผ่านพ้นอุปสรรคขวากหนาม บรรลุถึงความวัฒนาผาสุกได้โดยสวัสดี

เราคือเพื่อนกัน

-๑-

          ถึงจะช้าไปสักหน่อย แต่คงไม่สายไปที่จะเผยแพร่บทความนี้นะครับ คือ ผมเห็นว่าสังคมไทยปัจจุบันนี้เต็มไปด้วยความขัดแย้งรุนแรงมากมาย ปรากฏออกมาเป็นข่าวอยู่เสมอ ที่เผยแพร่ไปในโซเชียลมีเดียและทางอินเตอร์เน็ตก็มาก มีตั้งแต่เรื่อง
ความขัดแย้งทางการเมืองไปจนถึงเรื่องขัดแย้งส่วนบุคคล เรื่องของดารา นักแสดง
นักธุรกิจ นักเรียนช่างกลตีกัน ฯลฯ ที่เป็นเช่นนี้ผมคิดว่าเป็นเพราะคนในสังคมไทย (รวมถึงสังคมโลก) ในยุคนี้ขาดธรรมะที่ช่วยยึดโยงให้เราเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ธรรมะนั้น คือ ไมตรี หรือ มิตรภาพ นั่นเอง

-๒-

          หญิงชายทั้งหลายนั้น       ควรเห็นกันว่าเปนเพื่อน

ทหารและพลเรือน                  จงฟังคำและจำดี

ชาติเดียวกันทุกคน                  รักแต่ตนจะเสียที

มัวแก่งและแย่งดี                    จนแตกพวกไม่ควรการ

ทหารอย่าข่มเพื่อน                  พลเรือนก็เท่าทหาร

พลเรือนอย่าใจพาล                 อย่าชิงชังซึ่งโยธา

ต่างฝ่ายต้องพึ่งกัน                  ทุกสิ่งสรรพ์สำเร็จนา

โบราณะสุภา                        ษิตะกล่าวก็ควรฟัง...[1]

บทพระราชนิพนธ์ของล้นเกล้าล้นกระหม่อมรัชกาลที่ ๖ จากเรื่อง หนามยอกเอาหนามบ่งนี้ รวมถึงพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวองค์ปัจจุบันที่ให้ไว้ในพระราชพิธีออกมหาสมาคม รับการถวายพระพรชัยมงคล ณ พระที่นั่ง
อนันตสมาคม เมื่อวันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๒[2] ก็ล้วนแต่แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของไมตรี ว่าเป็นธรรมะสำคัญที่จะช่วยเสริมสร้างความสามัคคีปรองดองอย่างแท้จริง และนำสังคมไปสู่ความก้าวหน้า

-๓-

สิ่งที่ทำให้คนในสังคมไทยแตกสามัคคีในปัจจุบันนี้ นอกจากเรื่องความไม่เป็นธรรมในสังคมแล้ว ก็เกิดจากการแก่งแย่งผลประโยชน์กัน (เหมือนอย่างในนิทานเรื่องนากทะเลสองตัวแย่งชิ้นส่วนของปลาที่มีเนื้อมากที่สุด) การยึดมั่นในความเห็นของตนและข้อมูลที่ตนได้รับมาว่าถูกต้อง ความคิดของคนอื่นหรือข้อมูลที่คนอื่นได้รับมานั้นผิด ทั้ง ๆ ที่ตนเองอาจจะได้รับข้อมูลเพียงส่วนเดียว (เหมือนอย่างในนิทานเรื่อง
ตาบอดคลำช้าง) และการใช้อารมณ์และความรุนแรงในการแก้ปัญหา (อย่างในนิทานเรื่องน้ำผึ้งหยดเดียว) ทำให้สังคมไทยร้าวรานอย่างหนัก ถ้าคนไทยเราไม่ตระหนักและไม่หาทางแก้ไขปัญหานี้แล้ว สังคมไทยอาจจะถึงขั้นแยกประเทศ หรือเกิดการทำสงครามกลางเมืองกันก็ได้ครับ ดูตัวอย่างจากประวัติศาสตร์ความขัดแย้ง และ
การสงครามที่เกิดขึ้นทั่วโลกในอดีต เป็นอุทาหรณ์ได้ครับ

-๔-

คำถามก็มีอยู่ว่าเราจะแก้ปัญหานี้อย่างไร เราจะปลูกไมตรีให้เกิดขึ้นระหว่างคนไทยกลุ่มต่าง ๆ ด้วยกัน ระหว่างข้าราชการกับประชาชน ระหว่างรัฐบาลกับประชาชน ระหว่างคนนับถือศาสนาต่าง ๆ ระหว่างกลุ่มบุคคลที่มีความคิดเห็นทางการเมืองไม่ตรงกัน ระหว่างพรรคการเมืองต่าง ๆ และ ระหว่างบุคลากรต่างสถาบัน (เช่น ระหว่างนักเรียนช่างกลต่างสถาบันกัน หรือระหว่างตำรวจกับทหาร)
กันอย่างไร ?

คำตอบก็คือ จะต้องเริ่มจากการปลูกฝังความคิดในการมองคนอื่นในสังคมว่าเป็นเพื่อนกันเสียก่อน

คนเราไม่สามารถอยู่ได้ด้วยตนเองเพียงลำพังนะครับ ต้องพึ่งพาอาศัยคนอื่น ไม่ว่าจะในด้านทรัพยากรก็ดี หรือในด้านความรู้ความสามารถก็ดี เราจึงต้องรู้จักวิธีที่จะสานสัมพันธ์กับคนอื่น ทีนี้ถ้าเรามองคนอื่นว่าเป็นคนเหมือนกับเรา มองว่าคนอื่นเป็นเพื่อน เราก็จะมีอัธยาศัยไมตรีต่อกัน ปฏิบัติต่อคนอื่นในฐานะเป็นคนที่เท่าเทียมกัน คนอื่นมีปัญหาอะไรก็จะพยายามช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน และพร้อมที่จะเดินเคียงข้างไปด้วยกัน ไม่พยายามทำตัวเป็นเจ้าขุนมูลนายที่มีฐานะสูงส่งหรือมีสิทธิพิเศษเหนือคนอื่น หรือแสดงอำนาจข่มหรือกดขี่คนอื่น หรือจ้องจะหาประโยชน์หรือทำลายล้างคนอื่นให้พินาศไป

อนึ่ง ที่ว่ามองคนอื่นเป็นเพื่อนนี้ก็ต้องเข้าใจด้วยนะครับว่า ไม่ใช่เห็นคนอื่นเป็นเพื่อนที่จะมากอดคอ พูดจาสนิทสนม ทำอะไรตลกโปกฮาอะไรกันแบบนี้ แต่หมายถึงมองว่าคนอื่นนั้นเป็นเพื่อนร่วมชาติ เพื่อนร่วมโลกที่มีชีวิตจิตใจเหมือนกับเรา มีสิทธิเสรีภาพอย่างเสมอภาคกันเหมือนกับเรา จึงต้องให้ความเคารพซึ่งกันและกันนั่นเองครับ

ดังนั้น ในสังคมเราจึงยังคงต้องเคารพผู้หลักผู้ใหญ่ มีระบบอาวุโส และระบบการบังคับบัญชาอยู่ครับ

-๕-

มีเพียงทัศนคติอย่างเดียวไม่พอครับ จะต้องแสดงความเป็นกัลยาณมิตรออกมาทางการกระทำและวาจาด้วย กล่าวคือ ทั้งผู้บริหารประเทศ นักการเมืองและข้าราชการจะต้องเป็นผู้ที่มีความจริงใจต่อประชาชน ทำหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์สุจริตและขยันหมั่นเพียร จะต้องแสดงออกอย่างตรงไปตรงมาและมีมารยาท สุภาพเรียบร้อย พูดจาไพเราะอ่อนหวาน พูดด้วยเหตุผล เห็นประชาชนเป็นมิตรของตน และในทางกลับกันประชาชนก็ต้องให้ความเคารพแก่ข้าราชการ นักการเมือง สื่อสารมวลชน และผู้นำของประเทศด้วยเช่นกัน

คนที่เป็นมิตรกันย่อมให้คำแนะนำว่ากล่าวตักเตือนกันได้  ดังนั้น  เมื่อประชาชนเห็นว่าคนกลุ่มใดหรือข้าราชการหรือนักการเมืองหรือผู้บริหารประเทศกระทำในสิ่งที่ไม่ดีไม่งาม หรือไม่เหมาะสม ประชาชนย่อมมีสิทธิที่จะแสดงความคิดเห็นคัดค้าน หรือตำหนิ หรือให้คำแนะนำได้ และในทางกลับกันฝ่ายรัฐบาล และข้าราชการเมื่อเห็นพฤติกรรมของประชาชนในทางที่ไม่สร้างสรรค์ก็สามารถให้คำแนะนำ ห้ามปราม ตักเตือน ให้ประชาชนละเลิกการกระทำเหล่านั้นได้เช่นกัน
ไม่ใช่ปล่อยปละละเลยเอาหูไปนาเอาตาไปไร่เสีย

คนเป็นมิตรจะต้องคอยช่วยเหลือซึ่งกันและกัน  ดังนั้น ผู้บริหารประเทศและข้าราชการที่เห็นประชาชนเป็นมิตรจะต้องคอยช่วยเหลือประชาชนที่กำลังประสบปัญหาตกทุกข์ได้ยาก เช่น เมื่อเกิดภัยพิบัติขึ้น ทหารและรัฐบาลก็จะต้องให้ความช่วยเหลือแก่ประชาชน ทั้งในด้านอาหาร ยารักษาโรค หน่วยแพทย์ การคมนาคม เหมือนที่เคยเกิดขึ้นในช่วงน้ำท่วมใหญ่เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๕๔ นั่นแหละครับ ในขณะเดียวกันทางฝ่ายประชาชนก็คอยช่วยเหลือรัฐบาลและข้าราชการด้วยการสนับสนุนทางด้านกำลังเงิน กำลังทรัพย์ กำลังพล อาหาร ให้กับฝ่ายรัฐ ดังนี้

คนเป็นมิตรจะต้องไม่ทำลายความไว้วางใจต่อกัน จะต้องรักษาความลับของอีกฝ่าย จะต้องรักษาผลประโยชน์ และชื่อเสียงของอีกฝ่ายไว้  ดังนั้น ฝ่ายผู้บริหารประเทศ ข้าราชการ หรือสื่อสารมวลชนนั้น จะต้องแสดงตนว่าจะเป็นผู้พิทักษ์รักษาผลประโยชน์และชื่อเสียงของประเทศชาติและประชาชน ไม่พยายามสอดส่อง ละเมิดสิทธิส่วนตัวของประชาชน ในขณะที่ประชาชนก็พร้อมที่จะให้ความร่วมมือกับรัฐบาลในการรักษาผลประโยชน์ของประเทศชาติและราชการด้วยกัน

ความเป็นมิตรกันจะทำให้คนในสังคมมีความสามัคคีรักใคร่กลมเกลียวกัน ร่วมแรงร่วมใจกันทำการงานใหญ่ให้บรรลุผล ความเป็นศัตรูกันจะทำให้คนในสังคมมุ่งทำลายล้างกัน

ฉะนั้น ก็อย่างที่เนื้อเพลงใจประสานใจ ว่าไว้ครับ มาเป็นมิตรกันเถอะครับ

https://www.youtube.com/watch?v=sSrU5hr-VBE

ขอให้ผู้คนในสังคมไทยและสังคมโลกจงเป็นมิตรกันครับ ^ ^

เพราะเราคือเพื่อนกัน

ป.ล.

ดูลักษณะของมิตรแท้ มิตรเทียมได้ที่ https://www.gotoknow.org/posts/418336

         

---

[1] บทปลุกใจร้อยประการ พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว.รวบรวมโดย ศาสตราจารย์
ฐะปะนีย์ นาครทรรพ และศาสตราจารย์สุทธิลักษณ์ อำพันธ์วงศ์ , มูลนิธิพระบรมราชานุสรณ์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวในพระบรมราชูปถัมภ์ จัดพิมพ์ในงานพระบรมราชานุสรณ์ พ.ศ. ๒๕๓๐

[2] http://kanchanapisek.or.th/speeches/1999/1205.th.html